iukladanie.pl

Zaprawa Klejowa: Ceny w 2025

Redakcja 2025-05-03 02:37 | 13:85 min czytania | Odsłon: 7 | Udostępnij:

No cóż, zagadnienie "Zaprawa klejowa Cena" to temat rzeka, prawda? Często słyszymy to pytanie na budowach, w hurtowniach czy podczas rozmów ze fachowcami. Odpowiedź jest z reguły jedna: to zależy, i to od wielu czynników! Kluczowe jest zrozumienie, że cena zaprawy klejowej ma szeroki wachlarz i jest ściśle powiązana z jej przeznaczeniem i parametrami technicznymi.

Zaprawa klejowa Cena

Analizując dostępne dane rynkowe dotyczące minimalnych wartości, możemy zaobserwować znaczącą fluktuację, która jest doskonałym punktem wyjścia do dyskusji. Przedstawione kwoty odzwierciedlają najniższe zanotowane progi dla rozmaitych typów i marek produktów w pewnym okresie, stanowiąc pewnego rodzaju migawkę z rynku. Taka najniższa cena rynkowa może oscylować od naprawdę przystępnych wartości, aż po kwoty wskazujące na wysoce specjalistyczne zastosowania.

Ta obserwacja natychmiast rodzi pytania o przyczyny tak szerokiego wachlarza kwot widocznego w danych. Czy to tylko kwestia etykiety na opakowaniu, czy może faktycznie różnice tkwią głębiej, w recepturze produktu i nakładach na jego stworzenie? Zrozumienie tych niuansów to nie tylko kwestia zaspokojenia ciekawości, ale przede wszystkim klucz do podjęcia świadomej decyzji zakupowej, która realnie przełoży się na trwałość i efektywność wykonanych prac.

Najniższa Zanotowana Cena Orientacyjny Wniosek na Podstawie Ceny
19,00 złBardzo podstawowy produkt, być może do prostych zastosowań wewnętrznych na stabilnym podłożu, bez wymogów elastyczności.
28,90 złProdukt ekonomiczny, prawdopodobnie standardowa zaprawa do płytek ceramicznych na typowe podłoża.
29,70 złWciąż w segmencie ekonomicznym, niewielka różnica sugeruje drobne wahania rynkowe lub cechy.
31,90 złPodstawowy segment cenowy, duża dostępność.
32,90 złNadal zaprawa z niższej półki cenowej.
34,99 złPróg między segmentem ekonomicznym a standardowym.
48,90 złMoże oznaczać zaprawę o podwyższonych parametrach, np. zwiększonej przyczepności.
60,90 złPrawdopodobnie zaprawa elastyczna lub mrozoodporna.
78,90 złWyraźnie wyższa kategoria, mogą to być zaprawy szybkowiążące, białe, lub o specjalnym przeznaczeniu.
88,00 złProdukt specjalistyczny lub premium.
109,00 złCena sugerująca produkt wysoce specjalistyczny, np. do trudnych podłoży, o ekstremalnych parametrach lub na bazie specjalnych żywic.

Jak widać, same liczby bez kontekstu to jedynie suchy fakt. Dopiero zestawienie ich z potencjalnymi zastosowaniami czy cechami pozwala zrozumieć, dlaczego rozpiętość ta jest tak duża. Każda z tych cen reprezentuje produkt, który został stworzony z myślą o konkretnych wyzwaniach i warunkach pracy. Wybór nie powinien być zatem podyktowany jedynie najniższą widniejącą kwotą, ale raczej tym, co dana zaprawa faktycznie potrafi i czy jest odpowiednia do planowanych działań.

Co wpływa na ostateczną cenę zaprawy klejowej?

Analizując koszt zakupu zaprawy klejowej, należy zagłębić się w składowe wpływające na jego końcową wartość na półce sklepowej. Proces tworzenia tego niezbędnego materiału budowlanego jest znacznie bardziej złożony, niż mogłoby się wydawać. Obejmuje on szereg etapów, od pozyskania surowców, po finalne opakowanie i transport do punktu sprzedaży.

Jednym z podstawowych czynników jest cena i jakość surowców używanych do produkcji. Cement, wypełniacze mineralne, a przede wszystkim polimery i specjalistyczne dodatki chemiczne stanowią trzon każdej receptury. Koszty tych składników mogą dynamicznie zmieniać się na rynkach światowych, reagując na globalne trendy, dostępność czy nawet wydarzenia geopolityczne.

Im bardziej zaawansowana receptura, na przykład zawierająca wysoki udział polimerów, tym wyższy będzie czynnik cenowy zaprawy. Polimery odpowiadają za elastyczność, przyczepność w trudnych warunkach (jak np. na podłożach chłonnych lub podczas zmian temperatur) czy mrozoodporność. Ich dodatek znacząco podnosi parametry użytkowe, ale jednocześnie wpływa na zwiększenie kosztów produkcji, co naturalnie znajduje odzwierciedlenie w cenie końcowej.

Inwestycje w badania i rozwój (R&D) również stanowią istotny element w kalkulacji ceny. Stworzenie nowej, ulepszonej formuły, która szybciej wiąże, ma lepszą rozpływność, mniejsze pylenie czy zwiększoną odporność na specyficzne warunki, wymaga zaangażowania zespołu specjalistów i kosztownych testów laboratoryjnych i terenowych. Producenci ponoszący takie nakłady muszą je uwzględnić w cenie produktu, aby zapewnić zwrot z inwestycji.

Produkcja zaprawy klejowej to proces przemysłowy, który generuje własne koszty operacyjne. Mowa tu o kosztach energii niezbędnej do działania linii produkcyjnych, utrzymaniu maszyn, wynagrodzeniach dla pracowników czy kosztach związanych z przestrzeganiem norm środowiskowych i bezpieczeństwa. Efektywność produkcji i nowoczesność parku maszynowego mogą wpłynąć na jednostkowy koszt wytworzenia zaprawy.

Ważnym, choć często niedocenianym elementem, są koszty logistyki i dystrybucji. Transport gotowego produktu z fabryki do magazynów centralnych, a następnie do hurtowni czy bezpośrednio na place budów generuje wydatki związane z paliwem, amortyzacją pojazdów i zarządzaniem łańcuchem dostaw. Dystans do pokonania oraz wybór metody transportu mają bezpośrednie przełożenie na realny koszt zakupu, zwłaszcza w przypadku zakupów realizowanych z dostawą.

Koszty opakowania, choć pozornie niewielkie, również wliczają się w ostateczną cenę. Papierowe worki, foliowe opakowania, a nawet palety i folia stretch to materiały, których cena rynkowa ulega zmianom. Bardziej zaawansowane opakowania, chroniące produkt przed wilgocią w specyficzny sposób, czy te wykonane z materiałów ekologicznych, mogą generować wyższe koszty początkowe.

Koszty marketingowe i handlowe, w tym działania promocyjne, utrzymanie sieci przedstawicieli handlowych, czy tworzenie materiałów informacyjnych, są również wbudowane w cenę produktu. Producent musi dotrzeć do klienta z informacją o swoim produkcie, a te działania wymagają nakładów finansowych.

Marża producenta, marża hurtownika oraz marża punktu sprzedaży detalicznej stanowią kolejne poziomy, które zwiększają cenę od momentu opuszczenia fabryki do momentu zakupu przez klienta. Każdy pośrednik w łańcuchu dostaw dodaje swoją wartość, co musi znaleźć odzwierciedlenie w cenie.

Wpływ mają także czynniki sezonowe i popytowe. W okresach wzmożonego ruchu budowlanego ceny niektórych materiałów mogą delikatnie rosnąć, podczas gdy w martwych sezonach zdarzają się promocje mające na celu zwiększenie sprzedaży. Umiejętność optymalizacji wydatków często wiąże się z planowaniem zakupów w mniej gorących okresach.

Normy i certyfikaty jakościowe również wymagają od producenta poniesienia kosztów związanych z testowaniem, audytami i opłatami licencyjnymi. Produkty posiadające prestiżowe certyfikaty, potwierdzające zgodność z surowymi normami europejskimi (np. normą PN-EN 12004), mogą być droższe, ale dają większą pewność co do parametrów użytkowych i bezpieczeństwa. To w pewnym sensie koszt gwarancji, że produkt spełni swoje zadanie w określonych warunkach.

Czynniki ekonomiczne makro, takie jak inflacja, kursy walut (jeśli surowce są importowane), stopy procentowe wpływające na koszty kredytów dla firm, a także ogólna kondycja sektora budowlanego, mają niezaprzeczalny wpływ na kształtowanie się cen na rynku materiałów budowlanych, w tym zapraw klejowych.

Wszystkie te elementy sumują się, tworząc ostateczną pozycję cenową produktu na rynku. Dlatego zaprawa zaprawie nierówna, a patrzenie wyłącznie na najniższą cenę bez analizy składowych może prowadzić do wyboru produktu nieodpowiedniego do zastosowania, co w dłuższej perspektywie może generować dodatkowe, nieprzewidziane koszty związane z poprawkami czy remontami. Mówiąc kolokwialnie: co zaoszczędzisz na materiałach, często dołożysz do robocizny albo... nerwów.

Rodzaje zapraw klejowych a ich koszt zakupu

Świat zapraw klejowych jest barwny i zróżnicowany, niczym kolekcja egzotycznych przypraw. Każdy rodzaj zaprawy ma swoje specyficzne przeznaczenie, unikalne właściwości i, co za tym idzie, inną etykietę cenową. Zrozumienie tej zależności jest kluczowe dla budżetu wykonawcy i inwestora.

Najbardziej podstawowe, standardowe zaprawy klejowe, często oznaczane jako typ C1 wg normy PN-EN 12004, są zazwyczaj najtańsze. Są one przeznaczone do klejenia płytek ceramicznych o średniej i dużej nasiąkliwości na stabilnych podłożach wewnątrz budynków, gdzie nie występują znaczące zmiany temperatur czy naprężenia. Ich receptura jest stosunkowo prosta, oparta głównie na cemencie i wypełniaczach, z minimalnym dodatkiem polimerów. Ich dostępność cenowa sprawia, że są popularnym wyborem do prostych prac.

Gdy przechodzimy do zapraw o podwyższonych parametrach, oznaczanych jako C2, ceny zaczynają rosnąć. To produkty charakteryzujące się znacznie lepszą przyczepnością (dwukrotnie wyższą niż C1), często wzbogacone o dodatek polimerów. Nadają się do klejenia gresu, klinkieru, a także na trudniejsze podłoża wewnątrz i na zewnątrz, pod warunkiem stabilnych warunków. W tym segmencie widzimy już większą rozpiętość cenową, wynikającą z różnic w proporcji polimerów i innych dodatków.

Kolejnym stopniem zaawansowania są zaprawy elastyczne (klasy S1) i wysokielastyczne (S2). To jest moment, kiedy cena zaprawy klejowej wyraźnie skacze w górę. Kluczowym elementem tych zapraw jest znacząco zwiększony udział polimerów. Dzięki nim, zaprawa może pracować wraz z podłożem, przenosząc naprężenia termiczne i mechaniczne. Są niezbędne na ogrzewaniu podłogowym, balkonach, tarasach, płytach G-K czy podłożach odkształcalnych.

Zaprawy elastyczne S1 oferują odkształcalność min. 2,5 mm, podczas gdy S2 - min. 5 mm. Różnica w cenie między S1 a S2 może być zauważalna, odzwierciedlając koszt dodatkowych, bardziej zaawansowanych polimerów i technologii ich wkomponowania w mieszankę. Cena za worek zaprawy S2 może być nawet dwu- lub trzykrotnie wyższa niż standardowej C1.

Zaprawy szybkowiążące (oznaczane literą F, np. C1F, C2F) to kolejna kategoria wpływającą na koszt. Pozwalają na chodzenie po ułożonej okładzinie i spoinowanie już po kilku godzinach, a nie po 24-48 jak w przypadku standardowych zapraw. Osiągnięcie tak krótkiego czasu wiązania wymaga zastosowania specjalistycznych aktywatorów i przyspieszaczy wiązania, co naturalnie podnosi wartość inwestycji w taki produkt, ale może pozwolić zaoszczędzić czas na budowie.

Zaprawy mrozoodporne, choć często elastyczne, jeśli używane na zewnątrz, mają specyficzne wymogi dotyczące odporności na cykle zamrażania i rozmrażania. Ich skład chemiczny musi być odporny na takie obciążenia, co może wpływać na cenę. Stosuje się w nich specjalne środki napowietrzające i modyfikatory strukturalne. Jeśli planujemy prace na zewnątrz, pominięcie tej cechy ze względu na niższą cenę to proszenie się o kłopoty z trwałością po zimie.

Istnieją także zaprawy specjalistyczne, których cena potrafi przyprawić o zawrót głowy. Przykładem są zaprawy na bazie żywic epoksydowych. Nie zawierają cementu i wody, a wiążą w wyniku reakcji chemicznej dwóch składników. Charakteryzują się ekstremalną odpornością chemiczną, mechaniczną i zerową nasiąkliwością. Są stosowane w przemyśle, laboratoriach czy na basenach. Ich koszt zakupu jest wielokrotnie wyższy niż zapraw cementowych.

Inne specjalistyczne typy to zaprawy białe, niezbędne do klejenia jasnych i marmurowych płytek, które mogłyby przebarwić się od szarego cementu. Biały cement i inne białe wypełniacze są droższe od szarych odpowiedników. Zaprawy do kamienia naturalnego mogą zawierać specyficzne dodatki zapobiegające wykwitom czy przebarwieniom na wrażliwych gatunkach kamienia.

W niektórych zastosowaniach, np. przy wielkoformatowych płytkach, konieczne są zaprawy o zwiększonej płynności lub zdolności krycia całej powierzchni pod płytką (klej rozpływny/do szpachlowania). Receptury te, choć mogą być oparte na podobnych klasach (np. C2 S1), często zawierają inne modyfikatory, które wpływają na ich zachowanie i cenę.

Podsumowując ten aspekt, cena zaprawy klejowej jest bezpośrednim barometrem jej zaawansowania technologicznego i specjalistycznego przeznaczenia. Standardowe prace wymagają standardowych, przystępnych cenowo zapraw, podczas gdy trudne podłoża, wymagające płytki (jak gres szkliwiony o niskiej nasiąkliwości) czy zmienne warunki otoczenia wymuszają zastosowanie droższych, ale odpowiednio zmodyfikowanych i wydajniejszych produktów. Wybór tańszego zamiennika w niewłaściwym miejscu to nie jest oszczędność, to zwykła krótkowzroczność.

Wpływ producenta i jakości na cenę zaprawy

Patrząc na półkę z zaprawami klejowymi, widzimy produkty wielu marek – od międzynarodowych gigantów chemii budowlanej, po mniejsze, lokalne firmy. Każda marka ma swoją pozycję cenową, która nie jest przypadkowa. Kryje się za nią filozofia firmy, historia, a przede wszystkim konsekwencja w dążeniu do określonej jakości i innowacyjności.

Renomowani producenci inwestują ogromne środki w badania, rozwój i kontrolę jakości. Posiadają zaawansowane laboratoria, gdzie nie tylko opracowują nowe receptury, ale przede wszystkim rygorystycznie testują każdą partię produkcyjną. Adhezja, czas wiązania, wytrzymałość na ściskanie i zginanie, odporność na wodę i mróz – te wszystkie parametry są poddawane nieustannym próbom, często przekraczającym wymogi norm.

Zakup zaprawy od uznawanego producenta często wiąże się z gwarancją powtarzalności parametrów. To jak obietnica – każda torba zaprawy danej marki i typu będzie zachowywała się tak samo, zgodnie ze specyfikacją. Dla profesjonalnego wykonawcy ta przewidywalność to nieoceniona wartość, eliminująca ryzyko przykrych niespodzianek na budowie, które mogą prowadzić do reklamacji i kosztownych poprawek.

Mniejsi producenci mogą oferować produkty w niższych cenach, często z tego powodu, że ich nakłady na R&D czy rozbudowaną kontrolę jakości są mniejsze. Nie oznacza to automatycznie, że ich produkty są złe. Jednak ryzyko natrafienia na partię o odbiegających od normy parametrach może być statystycznie większe. To pewnego rodzaju gra w loterię, która przy dużych i odpowiedzialnych inwestycjach jest nieopłacalna.

Jakość surowców również wprost wpływa na cenę i finalne parametry produktu. Producent stawiający na najwyższą jakość komponentów (np. czyste, odpowiednio frakcjonowane kruszywa, najlepszej jakości polimery sprowadzane od renomowanych dostawców) ponosi wyższe koszty zakupu tych surowców. Chińskie przysłowie mówi: „Tani produkt nigdy nie jest dobry, a dobry produkt nigdy nie jest tani”. I często coś w tym jest w przypadku chemii budowlanej.

Wartość dodana w postaci wsparcia technicznego, doradztwa, dostępności kart technicznych i deklaracji właściwości użytkowych, szkoleń dla wykonawców – to wszystko również wlicza się w „cenę” produktu renomowanej marki. Nie płacisz tylko za worek z proszkiem, ale także za know-how i wsparcie eksperckie, które może okazać się nieocenione przy skomplikowanych projektach.

Czy warto zapłacić więcej za zaprawę klejową od znanego, cenionego producenta? Często tak. Z naszego doświadczenia wynika, że stosunek ceny do jakości w przypadku materiałów budowlanych jest kluczowy dla długoterminowego sukcesu inwestycji. Różnica kilku czy kilkunastu złotych na worku może wydawać się duża w przeliczeniu na sztuki, ale staje się znikoma, gdy przeliczy się ją na metr kwadratowy gotowej powierzchni, a wręcz zanika, gdy weźmie się pod uwagę potencjalne koszty związane z fuszerką czy trwałością wykonanej pracy.

Powiedzmy sobie szczerze, ryzykowanie jakością podstawowego elementu, jakim jest zaprawa klejowa, używanego do ułożenia często bardzo drogich płytek czy kamienia, jest po prostu nierozsądne z ekonomicznego punktu widzenia. Koszt demontażu i ponownego montażu okładziny, nie wspominając o zakupie nowych materiałów i dodatkowej robociźnie, wielokrotnie przekroczy oszczędność poczynioną na etapie zakupu taniej zaprawy wątpliwej jakości. To jak budowanie domu na piasku, żeby zaoszczędzić na fundamencie.

Znane marki często mają ugruntowaną pozycję na rynku dzięki dekadom pracy i zaufaniu budowanemu wśród profesjonalistów. Ich produkty są testowane nie tylko w laboratoriach, ale przede wszystkim przez lata w realnych warunkach na milionach metrów kwadratowych. Ta "sprawdzona jakość" to namacalna wartość, za którą po prostu się płaci. Wie pan co? To jak kupowanie narzędzi. Możesz kupić najtańszą wiertarkę, która rozpadnie się po tygodniu, albo zainwestować w renomowaną markę, która będzie służyła latami. Z zaprawą jest podobnie – wybierasz trwałość i spokój ducha albo potencjalne kłopoty za rogiem.

Kwestia odpowiedzialności i gwarancji też nie jest bez znaczenia. Renomowani producenci mają przejrzyste procedury reklamacyjne i często oferują wsparcie techniczne w przypadku problemów na budowie. W przypadku tańszych, mniej znanych produktów, dochodzenie roszczeń w przypadku awarii może być trudniejsze i czasochłonne. Więc tak, cena zaprawy klejowej często odzwierciedla poziom pewności, jaki otrzymujemy w zamian za zainwestowane pieniądze. Inwestując w sprawdzony produkt, inwestujesz w spokój i pewność, że Twoja praca nie pójdzie na marne.

Cena zaprawy w zależności od wielkości opakowania

Zjawisko zależności ceny zaprawy klejowej od wielkości opakowania to klasyczny przykład ekonomii skali, doskonale znanym z wielu branż. Podobnie jak kawa czy ryż, zaprawa kupowana w większych workach jest zazwyczaj tańsza w przeliczeniu na jednostkę masy niż ta sprzedawana w małych opakowaniach. Jest to element, który wykonawca i inwestor powinni brać pod uwagę planując zakupy.

Standardowym rynkowym opakowaniem jest worek o wadze 25 kg. Ta gramatura stała się powszechnie przyjętym punktem odniesienia do porównywania cen. Widząc cena za worek 25 kg możemy łatwo odnieść ją do innych produktów w tej samej kategorii. Mniejsze opakowania, np. 5 kg czy 10 kg, są przeznaczone głównie dla detalicznych klientów, którzy potrzebują niewielkiej ilości materiału do drobnych prac remontowych czy poprawek.

Analizując cenę, powinniśmy patrzeć na koszt jednostkowy zaprawy, czyli cenę za kilogram lub tonę. Typowo, zaprawa klejowa w worku 5 kg może kosztować w przeliczeniu na kilogram np. 4-6 zł/kg, podczas gdy ten sam produkt w worku 25 kg może kosztować 2,5-4 zł/kg. Różnica bywa naprawdę znacząca, sięgając często kilkudziesięciu procent.

Skąd bierze się ta różnica? Po pierwsze, koszty opakowania i samego procesu pakowania są w pewnym stopniu stałe, niezależnie od wielkości worka. Zapakowanie pięciu worków 5 kg wymaga większych nakładów pracy, materiałów opakowaniowych (pięć razy więcej worków, pięć razy więcej etykiet) i czasu maszyn niż zapakowanie jednego worka 25 kg. Mniejsze opakowanie to po prostu większy koszt "dodatków" na kilogram produktu.

Po drugie, koszty logistyki i magazynowania są niższe w przypadku większych opakowań. Paleta 25 kg worków zajmuje tyle samo miejsca co paleta 5 kg worków, ale zawiera pięciokrotnie większą masę produktu. Transport i składowanie mniejszej ilości masy w większej liczbie jednostek generuje wyższe koszty na kilogram. Dlatego cena zaprawy uwzględnia te różnice w efektywności manipulacji towarem.

Dla wykonawców realizujących duże projekty, zakup zaprawy w workach 25 kg, a nawet w większych ilościach na paletach czy w big-bagach (jeśli producent oferuje takie opcje), jest zawsze najbardziej opłacalny pod względem kosztu jednostkowego. Różnica kilku złotych na kilogramie, przemnożona przez tony zużytego materiału na budowie, daje realne, wymierne oszczędności. Stąd profesjonaliści zawsze preferują większe opakowania, o ile tylko skala prac na to pozwala.

Kupowanie zaprawy w małych opakowaniach jest uzasadnione jedynie w przypadku, gdy rzeczywiście potrzebujemy bardzo małej ilości, np. do ułożenia kilku płytek, naprawy czy modyfikacji w niewielkim zakresie. W takiej sytuacji wyższy koszt jednostkowy jest akceptowalny, ponieważ całkowity wydatek jest niewielki. Ale przy pracach na powierzchni rzędu kilkudziesięciu czy kilkuset metrów kwadratowych, wybór mniejszych worków byłby po prostu ekonomicznie nieuzasadniony i znacząco zawyżyłby całkowity koszt inwestycji w materiały.

Czasami zdarzają się sytuacje, w których dostępność specyficznej zaprawy w mniejszych opakowaniach jest ograniczona. Wówczas nawet dla niewielkiego remontu można być zmuszonym do zakupu standardowego worka 25 kg. Warto jednak sprawdzić oferty różnych dostawców, gdyż niektórzy dystrybutorzy mogą dzielić większe partie lub sprowadzać mniejsze opakowania na życzenie, choć zazwyczaj wiąże się to z dodatkową opłatą lub jeszcze wyższym kosztem jednostkowym.

Producenci, wiedząc o preferencjach rynku profesjonalnego, skupiają się na optymalizacji kosztów w standardowych 25 kg workach. To w tym formacie rywalizacja cenowa jest najbardziej zacięta i to tutaj można znaleźć produkty oferujące najlepszy ekonomiczny aspekt w przeliczeniu na zużytą masę. Pamiętaj, kupujesz nie objętość opakowania, a kilogramy kleju. Zawsze przeliczaj cenę na kilogram!

Innym, rzadziej spotykanym w detalu, ale występującym przy bardzo dużych projektach, formatem są big-bagi o wadze od 500 do 1000 kg lub nawet dostawy luzem w silosach. W takich przypadkach najniższa cena zaprawy klejowej za kilogram jest osiągana, ponieważ koszty opakowania są minimalne, a logistyka realizowana jest w największych możliwych partiach. Jednak takie rozwiązania są dostępne głównie dla dużych firm budowlanych dysponujących odpowiednim sprzętem do rozładunku i aplikacji.

Zatem, dla typowego remontu w domu czy mieszkaniu, standardowy worek 25 kg stanowi optymalny kompromis między ceną jednostkową a poręcznością. Mniejsze opakowania traktujmy jako opcję "awaryjną" lub do bardzo niewielkich prac, gdzie wyższy koszt jednostkowy nie jest znaczącym obciążeniem dla budżetu wykonawcy. W przypadku większych realizacji, im większe opakowanie (do rozsądnych logistycznie granic), tym bardziej zyskujemy na dostępności cenowej w przeliczeniu na masę produktu.